Xử lý bùn là công việc hết sức quan trọng trong bất kỳ hệ thống nước thải nào. Bùn luôn phát sinh trong quá trình xử lý nước thải. Hiệu được nguyên lý và cách xử lý sẽ giúp cho hệ thống luôn đạt được hiệu quả tối ưu
Định nghĩa về bùn
Bùn là một sản phẩm phụ của quá trình xử lý nước thải ở bất kỳ nhà máy xử lý nước thải kiểu truyền thống nào. Và trong khi nước đã xử lý có thể xả ra các nguồn tiếp nhận theo quy định của giấy phép xả thải, thì công tác xử lý bùn phức tạp hơn nhiều.
Một trong nhiệm vụ của quá trình xử lý nước thải là chuyển các chất ô nhiễm, từ dạng hòa tan sang dạng rắn và tách các chất rắn ra khỏi pha lỏng. Các chất rắn sau khi khử nước (làm đậm đặc) được gọi chung là bùn, chứa nhiều thành phần khác nhau và phải được thải bỏ hợp lý. Trong những thành phần cần xử lý, bùn chiếm thể tích lớn nhất và kỹ thuật xử lý cũng như thải bỏ bùn là một trong những vấn đề phức tạp. Các thiết bị xử lý bùn chiếm từ 40-60% tổng chi phí xây dựng hệ thống xử lý nước thải và chi phí xử lý chiếm khoảng 50% chi phí vận hành toàn bộ hệ thống.
Tổng quan về bùn thải
Bùn thải của nhà máy xử lý nước và nước thải là hỗn hợp của nước và cặn lắng có chứa nhiều chất hữu cơ có khả năng phân hủy, dễ bị thối rữa và có các vi khuẩn có thể gây độc hại cho môi trường, vì thế cần có biện pháp xử lý trước khi thải ra nguồn tiếp nhận.
Nguồn gốc phát sinh bùn thải
Bùn thải được hình thành sau xử lý sinh học, bao gồm bùn hoạt tính sau bể Aerotank hoặc bùn màng sinh vật sau bể lọc sinh học, gọi chung là bùn thứ cấp. Một phần lớn loại bùn này được dẫn trở lại bể Aerotank (gọi là bùn hoạt tính tuần hoàn), phần bùn còn lại được gọi là bùn hoạt tính dư được dẫn vào bể nén bùn.
Tổng hàm lượng cặn lơ lửng TSS trong nước thải thường 50-70gam/người/ngày.đêm. Khoảng 25-50 gam cặn/người/ngày.đêm được giữ lại trong khâu xử lý bậc 1. Độ ẩm của cặn sau lắng 2h là 97.5%, sau đó chúng nén dần trong hố tập trung đến độ ẩm 92-95%. Trung bình thể tích cặn lắng này là 0.6-0.8 lít/người/ngày.đêm. Do đây là thành phần không hòa tan trong nước thải nên được gọi là cặn sơ cấp. Trong cặn này có 65-70% là thành phần hữu cơ, nhiều vi sinh vật cả vi sinh vật gây bệnh.
Tính chất của bùn thải
Bùn thải từ bể lắng đợt một gọi là bùn tươi vì các hợp chất hữu cơ trong bùn chưa bị phân hủy, còn bùn của bể lắng đợt hai là bùn hoạt tính có cấu tạo dạng bông cặn, vì đã qua xử lý sinh học nên các chất hữu cơ có trong cặn đã được phân hủy một phần.
Bùn thải phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt chứa nhiều chất hữu cơ, chứa nhiều vi khuẩn cả vi khuẩn gây bệnh, độ ẩm lớn, sử dụng bùn cặn tươi làm phân bón không có lợi và khó vận chuyển.
Theo đó, bùn thải phát sinh từ các quá trình xử lý nước thải công nghiệp có chứa hàm lượng cao các kim loại nặng như Cu, Cr, As, Ni, Cd,…đặc biệt là bùn thải phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải tập trung của các ngành nghề sản xuất, điều chế hóa chất vô cơ, hữu cơ, xử lý, che phủ bề mặt, gia công kim loại, các vật liệu khác.
Hơn nữa, hoạt động sản xuất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất hầu hết là đa ngành nghề nên bùn thải phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải tập trung có thành phần phức tạp, chứa nhiều thành phần nguy hại, thông số và thành phần nguy hại biến động dẫn đến việc khó kiểm soát, khối lượng phát sinh lớn nên lượng bùn thải từ các khu công nghiệp nêu trên, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nếu không có biện pháp kiểm soát phù hợp. Bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải công nghiệp
Phân loại bùn thải
Bùn thải sinh học
Loại bùn này có mùi rất khó chịu nhưng lại không độc hại và có thể được tận dụng để sản xuất phân bón hữu cơ bằng cách cho thêm vôi bột để khử chua và sử dụng chế phẩm EM để khử mùi chuyển đổi thành phân hữu cơ tổng hợp.
Bùn thải công nghiệp gây nguy hại
Loại bùn dư này có chứa các kim loại nặng như: Cu, Ni, Hg, Mn, As,.. và cần phải được xử lý ngay trước khi thải ra môi trường tự nhiên, để không làm ảnh hưởng và gây nguy hại cho tự nhiên cũng như thế hệ về sau.
Bùn thải công nghiệp không gây hại
Loại bùn này thì không cần xử lý và có thể được tận dụng vào nhiều mục đích khác nhau khi quá trình xử lý nước thải hoàn toàn.
Hiện trạng bùn thải phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải nhà máy công nghiệp đang được xử lý bằng máy cơ khí hiện đại như: máy ép bùn khung bản, máy ép bùn băng tải, máy ép bùn trục vít…. phù hợp với từng tính chất của mỗi loại bùn.
Tham khảo chi tiết máy ép bùn mà Thi Thiên đang cung cấp cho rất nhiều doanh nghiệp đang xử lý bùn hiệu quả tại: máy ép bùn trục vít đa đĩa
